Die Voortrekker Monument

Die Voortrekker Monument

Die Voortrekkermonument is 'n belangrike baken op Monumentkoppie net buite Pretoria naby die N14 nasionale pad. Die monument is tussen 1937 en 1949 in die Art Deco-styl gebou. Dit is in 1949 voltooi en is opgerig om die Groot Trek van die negentiende eeu te gedenk en word beskou as 'n belangrike gedenkteken van die Voortrekkers se moed, vasberadenheid en volharding in die stigting van die twee voormalige Boererepublieke. 

Hierdie monument bestaan uit 'n 41 meter hoë blok omring deur 'n laer van 64 graniet ossewaens. By die ingang is daar 'n beeldhouwerk van 'n Voortrekkermoeder en haar kinders. Die hoofblok het twee vertrekke. Die eerste is 'n 30 meter hoë gewelfde Heldesaal, waarvan die mure bedek is met 'n fries van 27 terazzowerke, wat deur Gerard Moerdijk ontwerp is en die Lupini-firma gegiet is. Dit bestaan uit 'n mengsel van marmer en sement. Dit beeld die belangrikste gebeure van die Groot Trek uit en dit is tans die grootste bestaande marmerfries in die wêreld. Dit weeg 180 metrieke ton. Die tweede een is die onderste saal, wat 'n granietsenotaaf bevat wat so geplaas is daar om twaalf uur op 16 Desember oftewel Geloftedag 'n sonstraal op die senotaaf val. Hierdie senotaaf bevat die inskrywing: "Ons vir jou Suid-Afrika".

Op die vier hoeke van die vierkantige monument is standbeelde van onderskeidelik Piet Retief, Andries Pretorius, Hendrik Potgieter en die Onbekende Voortrekker. By die ingang staan 'n beeld van 'n Voortrekker-vrou wat haar twee kinders beskerm, geskep deur Anton van Wouw. Die voorstel dat 'n Monument ter ere van die Voortrekkers opgerig moet word is vir die eerste keer op 16 Desember 1888 geopper, toe President Paul Kruger die Geloftedag-plegtighede by Bloedrivier in Natal bygewoon het. Maar die Sentrale Volksmonumentêre komitee (SVK), wat die bou van die monument behartig het, is eers in 1931 gestig. Die boubedrywighede het op 13 Julie 1937 tydens 'n plegtigheid op Monumentkoppie begin. Die hoeksteen van die monument is op 16 Desember 1938 deur drie afstammelinge van oorspronklike Voortrekkerleiers gelê: Mev. J. C Muller (kleindogter van Andries Pretorius), Mev. K.F Ackerman (agter-kleindogter van Andries Hendrik Potgieter) en Mev. J.C Preller (agter-kleindogter van Piet Retief). 

Die Voortrekkermonument is op 16 Desember 1949 ingewy. Die totale boukoste van die monument het sowat £ 360,000 of R 719,202.00 gekos. Die koste is grotendeels deur die Suid-Afrikaanse regering gedra. 'n Groot amfiteater met sitplekke vir nagenoeg 20 000 besoekers is in 1949 noord-oos van die Voortrekkermonument opgerig.