Showing category "Afrikaans: Taal" (Show all posts)

Pekinees

Posted by Paul Joubert on Wednesday, September 9, 2015, In : Afrikaans: Taal

(soort klein hondjie met 'n kenmerkende plat gesig en snorkgeluide). Genoem na die stad met die vroeëre naam Peking (nou Beijing) in China waar hulle meer as 200 jaar gelede geteel is. Hulle was die gunstelingtroeteldier aan die Chinese imperiale hof en die kleiner soort is dikwels in die mou van die keiser gedra.

Een frivole Engelse bron weet te beweer dat die brak uit die mou geloer het (Engels peek) en daarom Peek-i-neese genoem is. Die ras se bynaam Leeuhond kom van hulle voorkoms wat aan...
Continue reading ...

Dom Pérignon

Posted by Paul Joubert on Monday, August 31, 2015, In : Afrikaans: Taal

Dom Pérignon (beroemde sjampanje uit die stal van Moët en Chandon). Genoem na 'n Benediktynse monnik, Dom Pérignon (1638 - 1715), wat 'n belangrike bydrae gelewer het tot die produksie en gehalte van wyne in die Champagne-streek van Frankryk. Verskeie bronne skryf die uitvinding van vonkelende sjampanje verkeerdelik aan hom toe. Maar toe hy dit die eerste keer geproe het, sou hy gesê het: "Kom gou! Ek drink die sterre!"

Onder ander aansprake wat ook voor die waarheid sneuwel, is dat hy die...
Continue reading ...

Kiekie (Foto)

Posted by Paul Joubert on Wednesday, August 26, 2015, In : Afrikaans: Taal

Genoem na 'n Nederlandse fotograaf, Israël David Kiek (1811-1899). Sy van het in Nederland sinomiem geword met 'n pretensielose foto, die kiekie. Hy het in 1858 sy ateljee (en sy vrou en 9 kinders) tussen die stasie en die beroemde universiteit in Leiden ingerig en vir veral sy groepfoto's van studente bekend geword.

Dit kon eintlik nie anders nie. Hy het die ekonomiese aanbod van drie albumportrette vir een gulde op hulle gemik. Die onderwerp van hierdie foto's was dikwels 'n klomp steieren...
Continue reading ...

Oscar (Hollywood Beeldjie)

Posted by Paul Joubert on Wednesday, August 12, 2015, In : Afrikaans: Taal

Oscar (beeldjie wat elke jaar in Hollywood aan die beste presteerders in die jaar se rolprentoes toegeken word). Bloot toevallig genoem na 'n Amerikaanse koring- en vrugteboer, Oscar Pierce. Hy het minder as niks met die rolprentwêreld te doene gehad nie en het op sy plaas gesit, van sy stoep af geboer en niks en niemand gepla nie.

Sy niggie, Margaret Herrick, was die sekretaresse van die Akademie van Rolprentkuns en Wetenskap wat die beeld toeken. Toe sy die eerste keer die beeldjie in 1931 ...
Continue reading ...

Oliekolonie

Posted by Paul Joubert on Monday, August 3, 2015, In : Afrikaans: Taal

Het u al ooit gewonder hoekom daar 'n klokkie en die syfer 4711 op 'n botteltjie oliekolonie is? Daar was deur die jare al soveel gerugte dat dit tyd is dat die feite van die flaters geskei word. Die naam oliekolonie is eerstens 'n verbrouing van die Franse naam: Eau de Cologne, dit wil sê "water van Keulen", of Keulse water - soos dit dikwels genoem word. Die Franse leer het Keulen in 1794 beset. Hulle was verstom dat daar so 'n duisternis klein straatjies was - die plek was 'n doolhof. Om...
Continue reading ...

Daalder

Posted by Paul Joubert on Thursday, July 23, 2015, In : Afrikaans: Taal

(vroeëre Suid-Afrikaanse bedrag van 1 sjieling en 6 pennies, 15 sent; afkorting van riksdaalder). Genoem na die dorp Joachimsthal, 'n dorp in die Erzgebergte in Noordwes-Boheme. Dit is in 1519 geslaan van silwer uit 'n myn daar naby. Die Joachimsthaler het kortweg die thaler geword, toe in Nederlands die daalder en in die VSA die dollar. Dit was ook 'n geldeenheid in Denemarke en Swede.

Die Engelse koloniste in Amerika het die woord gebruik vir die Spaanse mat, die 8-reaalstuk (Engels "piece ...
Continue reading ...

Prokrustesbed

Posted by Paul Joubert on Tuesday, July 21, 2015, In : Afrikaans: Taal

Op 'n Prokrustesbed lê. In 'n pynlike posisie wees waarin jy met geweld geplaas is. (Lie on the bed of Procrustes). SWAARKRY.

In die Griekse mitologie was Prokrustes 'n rower wat eers as Damastes bekend was. Die naam Prokrustes het beteken "uitrekker", want hy het sy slagoffers gemartel deur hulle bene af te kap as hulle te lank vir sy bed was, of hulle liggame met 'n hamer geslaan en gerek as hulle te kort was. Toe hy deur die Grieke gevang is, het hulle dieselfde marteling op hom toegepas.

S...
Continue reading ...

Jammerlappie

Posted by Paul Joubert on Wednesday, July 8, 2015, In : Afrikaans: Taal

Hy is net 'n jammerlap. (Hy is nie skoon op sy persoon nie.) Vroeër is 'n jammerlappie om 'n baadjiemou of hoed gedra, as teken van rou. ('n Swart band van lanfer.) Sy hou die jammerlappie gereed om vuil handjies af te vee. (Dis 'n lappie wat oorspronklik gebruik is om kindertjies se trane af te vee. Later het dit uitgebrei tot 'n afveelappie wat half-klam op 'n bord op die etenstafel gehou word om handjies en mondjies af te vee.

Wat praat jy!
Afrikaanse Idiome, gesegdes en vaste uitdrukkings...
Continue reading ...

Barbie

Posted by Paul Joubert on Friday, June 12, 2015, In : Afrikaans: Taal

(aantreklike pop met volwasse lyf en vervangbare klere en toebehore) Genoem na Barbara Handler, die dogter van Ruth Handler wat die pop in 1959 geskep het Sy het die sowat 28cm lange speelding die volle naam van Barbara Millicent Roberts gegee. Haar model was 'n Duitse pop, Bild Lilli, wat gebaseer was op 'n strokiesprentkarakter in die (intertyd) Wes-Duitse koerant, Bild Zeitung. Nie alle volwassenes was tevrede met die lyfie van die pop nie: Amerikaanse moeders het in 1958 in 'n voorproduks...
Continue reading ...

Juliaanse kalender

Posted by Paul Joubert on Monday, May 18, 2015, In : Afrikaans: Taal

(vroeëre tydrekening wat op 1 Januarie 45 v.C. van krag geword het). Genoem na die Romeinse veldheer, staatsman en skrywer, (Gaius) Julius Ceaser (100-44 v.C.), wat die tydsrekening ingestel het. Op daardie stadium was die Romeinse kalender drie maande agter die werklikheid. 'n Jaar vroeër het Julius die Aleksandrynse sterrekundige, Sosigenes, gevra om 'n oplossing vir die probleem te vind. Hy het voorgestel dat by wet gereël moes word dat die jaar voortaan uit 365 dae en 6 uur sou bestaan...
Continue reading ...

Stradivarius (Voortreflike Viool)

Posted by Paul Joubert on Wednesday, May 13, 2015, In : Afrikaans: Taal

Genoem na die Italiaanse strykinstrumentmaker, Antonio Stradivari (c.1644-1737) wat die kuns van die maak van veral die viool, vervolmaak het. Hy was nog student by Nicolo Amati (1596-1684), meester van die pragtige en klankryke viole, toe hy in 1666 sy eie etiket op die produkte begin plaas het. Die Italiaanse lug het beslis iets ingehou, want Amati was ook die leermeester van Andrea Guarneri (c. 1616-1698), ook 'n geniale ambagsman.

Stradivari het ook tjello's en violas gemaak. Daar is lank...
Continue reading ...

Mesmerisme

Posted by Paul Joubert on Friday, May 8, 2015, In : Afrikaans: Taal

(Voorloper van Hipnotisme). Genoem na die Oostenrykse geneesheer en astroloog, Friedrich (Franz) Anton Mesmer (1734-1815), wat dierlike magnetisme ontdek het. Dit sou saam met ander geestelike magte later as mesmerisme bekendstaan. Die ontwikkeling van sy idees het ook in 1842 gelei tot die ontwikkeling van HIPNOSE deur die Skotse Chirurg, James Braid (1795-1860).
Mesmer se proefskrif van 1766 het oor die invloed van die planete op die menslike liggaam gehandel, maar is later beskou as plagiaa...
Continue reading ...

Abrakadabra

Posted by Paul Joubert on Friday, April 17, 2015, In : Afrikaans: Taal

Abrakadabra (towerfurmule in driehoekvorm oorspronklik op perkament geskryf en om die nek gedra as afweermiddel teen siektes). Die vroegste optekening van dié formule wat bewaar gebly het, is dié in Latyn deur Quiintus Severus Sammonicus (c. 200 n.C.). Aanvanklik is dit net beskou as 'n geheime magswoord van die gnostiese sekte van Basiliedes (c.125 n.C.). Later is dit toegeskryf aan Grieks Abraxas, die naam van die oppergod van die Basilidiane, en dit is dus as 'n uiters kragtige woord bes...
Continue reading ...

Afrikaans o mooie taal!

Posted by Paul Joubert on Wednesday, February 13, 2013, In : Afrikaans: Taal

'n Feit soos 'n Koei! (deur Leipold Scholtz) 26 Desember 2012

Wanneer daar oor die voortbestaan van Afrikaans gepraat word, is dit ook goed om na Internasionale voorbeelde te kyk. Leipold Scholtz het 'n konferensie oor minderhede in Den Haag bygewoon en doen verslag oor 'n paar opmerklike gevolgtrekkings. Suid-Afrikaners is, moontlike weens hul geografiese en geestelike afgesonderdheid, maklik geneig om hul eie probleme as uniek te sien. Wat dit nie is nie. Neem nou maar die posisie van Afrika...

Die Vierdie Vers van Die Stem

Posted by Paul Joubert on Sunday, June 19, 2011, In : Afrikaans: Taal

Op U almag vas vertrouend
het ons vadere gebou:
skenk ook ons die krag, o Here!
Om te handhaaf en te hou
Dat die erwe van ons vadere
Vir ons kinders erwe bly:
Knegte van die Allerghoogste,
Teen die hele wêreld vry.
soos ons vadere vertrou het,
Leer ook ons vertrou, o Heer:
Met ons land en met ons nasie,
Sal dit wel wees, God regeer.
Continue reading ...

My Volk - Die Trekpad van 'n Nasie